Da Xá Trưởng Giả.

Thích Thiện Phước

       Sau khi Phật chuyển pháp lần đầu cho năm vị Tỳ kheo, Tam Bảo đã đầy đủ, bước đầu hình thành nên hình thức của giáo đoàn. Sau khi nhóm năm người Kiều Trần Như quy y Phật, họ thường theo Phật đi hành hóa ở bờ sông Bát La Ca.

        Vào một buổi sáng, lúc Phật đang tản bộ bên bờ sông thì đột nhiên có một chàng thanh niên giống như đang điên loạn chạy đến. Dường như là đang có họa lớn sắp giáng xuống, anh ta hớt hãi la lên rằng: “Tôi thật khổ! Nguy hiểm quá!…”

        Phật hiền từ nhìn anh ta và mời anh ta ngồi xuống. Khi đó người thanh niên nhìn thấy dáng vẻ uy nghi của Phật bèn cung kính quỳ trước Ngài và nói: “Ngài có phải là bậc đại giác Phật Đà? Xin Ngài hãy cứu con, con là Da Xá ở thành Thành Ca Thi. Con bị tài sắc, danh vọng của cuộc đời làm cho bất an”. 

        Da Xá vốn là con trai duy nhất của trưởng giả Câu Lệ Ca ở thành Ca Thi, nhà giàu có nhưng sống lêu lỏng, nhiều ca kỹ. Đêm nọ lúc anh ta tỉnh dậy, nhìn thấy cảnh tượng người nhà và ca kỹ nằm ngổn ngang giống như xác chết vậy, họ nằm ngủ hỗn tạp cùng nhau, những kẻ nam người nữ này thật ô uế, khiến anh ta cảm thấy chán ghét và từ đó khởi lên tuệ tính lương thiện, đồng thời cũng tạo nên sự bất an trong lòng. Phật vỗ về Da Xá và nói: “Này thiện nam tử! Ta quả thật là Phật Đà mà con được biết, con không cần phiền não hay bất an, bởi đó vốn là một thế giới giả tạo, tất cả đều vô thường. Ngay cả thân thể của mình còn không giữ được thì làm sao yêu cầu người khác nghe theo chúng ta chứ. Con hãy buông bỏ tất cả”.

        Da Xá nghe Pháp Âm của Phật lại nhìn thấy tướng tốt, nghi dung hiền từ của Ngài, Da Xá liền cảm động đến rơi nước mắt. Anh ta quỳ xuống khẩn thiết bày tỏ cảnh ngộ, xin Phật cho xuất gia.

        Phật nói với Da Xá: “Da Xá, con hiện nay nên về nhà không nên để cha mẹ lo âu, mong nhớ, xuất gia không phải là rời xa gia đình mới gọi là xuất gia. Thân tuy xuất gia mà tâm không quên danh và lợi thì làm sao gọi là xuất gia được. Ngược lại, thân tuy đầy trang sức ngọc ngà mà tâm thì thanh khiết, hàng phục được mọi phiền não, oán thù, có thể dùng chân lý giáo hóa chúng sanh thì đó mới gọi là xuất gia”. Vậy con muốn xuất gia như thế nào.

         “Phật Đà, con đã hiểu được ý nghĩa của xuất gia, khẩn cầu Phật cho con xuất phiền não gia, làm một người truyền bá chân lý, trở thành đệ tử của Phật Đà vĩ đại.” Da Xá thành khẩn nói.

        Phật bèn chấp nhận lời thỉnh cầu của Da Xá, ông chính là vị đệ tử đầu tiên quy y Tam bảo và cũng là vị đệ tử thứ sáu mà Thế Tôn thu nhận.

        Còn về ông Câu Lệ Ca tức là cha của Da Xá, vì muốn tìm con nên đã vượt sông tìm đến nơi Phật cư trú. Ông hỏi Phật rằng: “Ngài có thấy con tôi là Da Xá không?”

         “Xin hãy ngồi xuống, lát nữa đây ông sẽ thấy con của mình.” Phật đáp.

         Từ vẻ uy nghi của Ngài có thể thấy Ngài là bậc Thầy vĩ đại, rồi ông thầm nghĩ: “Ta tin rằng Ngài không nói dối ta”. Câu Lệ Ca Trưởng giả ngồi xuống trước đức Phật. Phật liền khai thị cho ông nhiều giáo Pháp, khiến ông vô cùng cảm động. Khi được biết Phật chính là Thái tử Tất Đạt Đa của nước Ca Tỳ La đã xuất gia và thành đạo đột nhiên Trưởng lão quỳ trước Phật xin quy y. Nguyện lam một người đệ tử tại gia. Đó chính là người đệ tử Phật đầu tiên thọ giới đệ tử Ưu Bà Tắc. Sau đó Trưởng giả nhìn thấy Da Xá, lúc này đã quy y Phật và cũng tán thành việc xuất gia của Da Xá, đồng thời mời Phật đến nhà ông thọ nhận cúng dường. Hôm sau, Phật cùng sáu vị đệ tử đến nhà Da Xá, mẹ của Da Xá cũng xin quy y Phật trở thành vị nữ đệ tử tại gia, sống cuộc đời Phật hóa, và cũng là người đầu tiên thọ giới Ưu Bà Di của Phật.

         Về sau 55 người bạn của Da Xá cũng xin quy y Phật, trở thành đệ tử xuất gia, trong số đó có vị đạt được thiền định bậc nhất là Kiều Phạm Ba Đề. Nay đệ tử xuất gia của Phật đã là 60 vị, nhưng vẫn chưa thể coi là giáo đoàn lớn. Phật vì tâm nguyện độ người, mong muốn chúng sanh có thể hưởng được lợi ích từ chánh Pháp, nên đã dặn dò các vị đệ tử đi khắp nơi để truyền giáo. Trước lúc chia tay, Phật nhắc nhở rằng: “Các con hãy y theo giáo pháp phụng hành, nhất định có thể độ chúng sanh thoát khỏi biển khổ sanh tử. Thế gian hiện có vô số chúng sanh ở trong biển khổ đang đợi con thuyền chánh pháp của các con cứu độ. Các con hãy đi vì lợi ích của họ. Vì hạnh phúc cho chúng sanh mà phát nguyện lòng từ hãy đi để hoằng dương chân lý Phật Đà! Các con nên phát huy ánh sáng giáo pháp khiến cuộc sống con người trở nên thanh tịnh thuần khiết”.

        “Giờ nầy, ta nay phải đến núi Ca Da, nơi đó có một vị gọi là Ưu Lâu Tần La Ca Diếp, là bậc tiên nhân đang tu khổ hạnh, ông ta tu hành đạo đức cao vời, được nhiều người tôn kính. Rất nhiều tín đồ cho rằng: Nếu được tu hành khổ luyện trong pháp môn của ông ta, thì đó là một vinh hạnh lớn. Ta muốn tới đó để độ ông ấy, bỏ tà quy chánh.” Phật Đà cũng dặn rằng không được phép hai người cùng đi chung một đường, sở dĩ như vậy là vì Phật muốn phân tán chúng Tỳ kheo ra khắp mọi nơi nhằm đạt hiệu quả hoằng hóa, cũng có nghĩa là không thể kết đội mà đi. Sau nầy tập trung lực lượng là vì vào mùa an cư kiết hạ Phật mới cho phép nhiều người cùng ở một nơi. Sau khi dặn dò các vị đệ tử xong, chúng Tỳ kheo lần lượt xuất phát mỗi người một nẻo, bắt đầu cuộc sống tự lợi lợi tha của mình./.

◊-◊————————————————————–◊-◊