Ý nghĩa của Tràng hạt.

Thích Thiện Phước

* Trong Phật Kinh có kể ra về nguyên do của Tràng hạt:

Phật Kinh chép: Có Bổn tôn của niệm châu (chuỗi hạt) đó là Tỳ Câu Chi Bồ tát. Tỳ Câu Chi tiếng Phạn gọi là Sát Mi Đầu. Một hôm Phật đang thuyết pháp thì trên đảnh đầu của Bồ tát Quan Thế Âm bỗng dưng hiện ra một vị Bồ tát rất là dũng mãnh và giận dữ. Khi ấy các Kim Cang vô cùng sợ hãi rồi chạy đến núp dưới tòa đức Phật, mong Ngài chở che cứu giúp. Phật bèn nói với vị Bồ tát nầy rằng: “Ông nên dừng lại sự giận dữ ấy đi”. Vị Bồ tát nầy liền dừng lại và nói: “Mong Phật dạy bảo con sẽ phụng hành”. Vị ấy chính là Tỳ Câu Chi Bồ tát.

Trong Phật giáo, Tỳ Câu Chi Bồ tát là đại biểu cho tinh thần đại bi, có đủ oai thế hàng phục, trên trán của vị Bồ tát nầy có mắt, có bốn tay, bên trái một tay cầm hoa sen, một tay cầm tịnh bình, bên phải một tay kết ấn thí vô úy, một tay cầm tràng hạt.

* Tràng hạt lưu truyền trong Tăng chúng như thế nào?

Truyện kể rằng: Thuở xưa có vị vua tên là Ba Lưu Lê, có lần vua bạch với Phật rằng: Nước con là một quốc gia bé nhỏ, luôn bị giặc ngoại xâm, cho nên gạo thóc quí hiếm, nhân dân nguy khốn con thường bất an, lòng từ bi trí tuệ của Phật sâu rộng, trông mong Ngài chỉ dạy phương pháp để cho nước con tương lai tươi sáng. Phật bèn nói: Nếu Đại vương muốn diệt trừ phiền não, nước giàu dân mạnh, thì dùng gỗ thơm tiện thành 108 hạt, sau đó xâu thành một tràng chuỗi và luôn mang theo thân mình, trong lúc đi đứng ngồi nằm đều phải niệm: “Nam Mô Phật Đà, Nam Mô Đạt Ma, Nam Mô Tăng Già”. Mỗi khi niệm một biến thì lần qua một hạt chuỗi, cứ niệm như vậy cho đến một ngàn một vạn, nếu niệm đủ hai mươi vạn biến thì thân tâm không loạn, sạch hết các phiền não. Sau khi mãn báo thân nầy thì được sanh lên cõi trời Diệm Ma. Niệm đủ một trăm vạn biến sẽ sạch hết các kết nghiệp, được quả báo an vui mãi mãi. Vua nói: Phật đã chỉ dạy như thế, con xin phụng hành. Kể từ đó tràng chuỗi bắt đầu được lưu truyền trong Tăng chúng, nhằm để cho mọi người tín thờ nhớ niệm ngôi Tam bảo.

* Ý nghĩa sâu xa của Tràng hạt:

Bồ tát đại biểu cho tinh thần đại bi cầm tràng hạt, đó là dụng ý muốn trừ sạch những ưu khổ, dứt hết phiền não, được công quả thường lạc vô thượng, sau đó ngộ vào thiền cảnh, thấu triệt thiền cơ. Lấy đây mà suy rộng ra: Đang lúc Tăng chúng đọc kinh tọa thiền, tay cầm tràng hạt niệm Phật, thì hay khiến cho đoạn trừ tạp niệm trần lao, lòng tin kiên cố, thường ở trong thiền định, hằng ngày tu tập theo giáo pháp của Phật để được vắng lặng phiền não, kiên trì đạt đến cảnh giới: “Triêu phạm lâm vị thử, dạ thiền sơn cánh tịch”. (Mờ sáng rừng thiền chưa dội nắng. Đêm về núi vắng lại lặng yên). Tiếp dẫn hết tất cả mọi căn cơ, lâu dần thì tâm kiền thành hướng Phật, thành tựu chứng ngộ sâu xa. Nhân đây, đối với cái nhìn của người bình thường, Tăng chúng cầm tràng hạt lễ Phật thì tự nhiên cũng cảm thấy an tĩnh hòa nhã trong lòng.

* Qui định cầm Tràng hạt:

Đối với những người chưa tin Phật, thường tìm một xâu chuỗi để đeo, cũng không có ngại gì. Thế nhưng đối với người kính tin Phật, thì có phong cách để cầm tràng hạt. Ví như, số lượng hạt chuỗi cũng có nhiều loại bất đồng, chất liệu cũng bất đồng và ý nghĩa cũng bất đồng.

Số lượng chuỗi thường có: 27 hạt, 54 hạt, 108 hạt, 1080 hạt. Ngoài ra có 42 hạt, 21 hạt, 18 hạt, 14 hạt,… Trong đó 1080 hạt là phẩm bậc tối thượng, 108 hạt là thượng phẩm, 54 hạt là trung phẩm, 27 hạt là hạ phẩm, Tăng chúng thường sử dụng loại 108 hạt. Trong kinh Phật do vì số lượng hạt chuỗi bất đồng, nên có ý nghĩa tượng trưng cũng bất đồng.

Bộ Thích Thị Yếu Lãm chép: Phiền não ở thế gian có rất nhiều như thập sử: Tham, sân, si, mạn, nghi, thân kiến, biên kiến, tà kiến, kiến thủ, giới cấm thủ. Thập triền: Vô tàm, vô úy, hôn trầm, ác tác, não, tật, trạo cử, thụy miên, phẩn, phú. Hơn nữa, những loại phiền não nầy có 108, nên dùng số lượng hạt châu bất đồng để biểu thị sự đoạn trừ, nhằm tích tụ những công đức bất đồng.

Thông thường nói 108 hạt là để chứng nhập vào 108 tam muội; 54 hạt là tiêu biểu cho thập tín, thập trụ, thập hạnh, thập hồi hướng, thập địa và 4 nhân địa thiện căn; 27 hạt là tiêu biểu 18 ngôi học nhơn và 9 ngôi vị vô học,… 

◊-◊————————————————————◊-◊