Thứ 7, ngày 02 tháng 12 năm 2023
"Mùa báo hiếu ghi công đức mẹ dưỡng cha sinh, Hội Vu Lan nhớ tinh thần thầy tổ truyền dạy" KÍNH MỪNG ĐẠI LỄ VU LAN BÁO HIẾU 2023

Ý NGHĨA NGÀY LỄ HÚY KỴ – ĐÁM GIỔ

y nghia le hkThích Thiện Phước

Húy kỵ là chỉ cho ngày mà thầy Tổ, cha mẹ, người thân thương, bạn bè… của chúng ta qua đời. Ngày xưa, gặp ngày chung cư thì người ta cấm kỵ tất cả những cuộc vui như: Uống rượu, sát sanh, ca nhảy lễ,… cho nên mới gọi như thế.

* HÚY KỴ:

 Lễ húy kỵ, còn gọi là kỵ húy, húy nhật, nhật mệnh, kỵ thần, húy thần, kỵ thần, đám cưới, lễ tiễn, đám cưới, lễ húy kỵ.

Theo “Lễ Ký. Tế Nghĩa” chép: “Người quân tử có cái tiếc cả đời đó chính là ngày kỵ”. 

Trịnh Huyền nói: “Kỵ nhật, tức là ngày kỷ niệm đau buồn mà người thân qua đời”.

Thời phong kiến, ngày sinh nhật, ngày qua đời của Vua, Hoàng hậu, thì gọi chung là ngày kỵ. 

Chữ  Húy  theo tiếng tính từ có nghĩa là kiêng cữ, tránh không nói hoặc viết ra, cho nên mới nói: chữ húy, ẩn húy, tên húy, phạm húy.

1ka

Như húy danh là tên phải kiêng cử, ngày xưa đi thi phải thuộc làu hết húy danh của vua để tránh, nếu phạm húy thì sẽ bị đánh rớt, bị phạt. Trong sách Thiền Kế Uyển Đăng Lục có câu: Chu Mục Vương chi tự  (寺),  tức Chu Mục Vương chi thời (時), chữ thời khắc thiếu bộ nhật (日), là đô kỵ húy vua Tự Đức, vì ông hiệu là Phúc Thì (Thời). Đây là bản khắc vào triều Nguyễn đời vua Tự Đức nên phải như thế.

Còn chữ Kỵ l à kiêng cữ, tạm gác, hôn kỵ, kỵ mã, vua chúa. Kỵ nhật tức là ngày giỗ, ngày cúng cơm người mất Mỗi năm, thường thì tính theo Âm lịch.  

Như vậy Húy Kỵ theo tiếng động từ có nghĩa là kiêng cữ. Húy nhật là ngày giỗ kỵ.

* NGÀ TIÊN THƯỜNG VÀ CHÁNH KỴ:

Trong việc cúng vào ngày Giỗ thì bao gồm 2 lễ quan trọng: Lễ Tiên thường (先嘗) lễ cúng vào ngày trước người mất qua đời 1 hôm, Lễ Chính kỵ (正忌) chính là ngày mất.

Tiên Thường  còn được gọi là  ngày Cáo Già,  tức giận trước 1 ngày người qua đời. Trong ngày này, con cháu dâng lời tri ân cho người đã khuất hôm sau về tri ân.

Khi cúng, gia chủ cần phải cúng để mời người được hưởng vinh dự trước, tiếp theo mới mời Gia tiên nội ngoại từ cấp cao nhất đến thấp nhất và báo cáo thỉnh Gia thần cùng về đây để dự Lễ Giỗ.

Đối với thế tục, trước giám kỵ một ngày, thì có lễ thỉnh cửu huyền, tiên linh; còn trong nghi lễ Phât giáo thì có Nghi thỉnh Giác linh, Thỉnh Tổ sư. Vào ngày vướng gọi là ngày  Tiên thường  nghĩa  là lễ tiên thường, lễ tiên thường, lễ cúng sơ sơ trước ngày giỗ một hôm, như chúng ta thường nghe: Cúng tiên thường, lễ tiên thường, hôm nay là lễ tiên thường của thầy tôi, cha mẹ… chúng tôi, mai là ngày tổng giám đốc mời các vị đến tham dự.

Vào ngày ở thì những người quen biết hay đã từng sống ân, vì nhớ tưởng đến người đã qua đời, đến để truy niệm, thông thường người Việt Nam ta gọi là ngày giỗ, ngày kỵ.

14k

Tại sao gọi là kỵ? Chữ kỵ có nghĩa là tránh né kiêng kỵ, vì vào ngày ám ảnh những người thân thuộc tránh những cuộc vui chơi, tập trung lại một chỗ để tụng kinh niệm phật tu phước, tổ chức pháp hội, tang tế trai tăng… để hồi hướng công đức cho người quá vãng, nương nương nhờ công đức đạo lực tồn tại mà đạo phẩm thêm cao.

Ngày kỵ một tháng sau khi người qua đời thì gọi là Nguyệt kỵ, sau 35 ngày gọi là Đại kỵ kỵ, sau 49 ngày gọi là Đại kỵ kỵ.

Ngày kỵ đúng theo tháng mà người qua đời gọi là tổng giám đốc, có khi gọi là tường nguyệt, tường nguyệt mệnh nhật.

hôm trước của ngày hầu cận được gọi là Túc khanh. Ngày tân hôn tròn một năm được gọi là Tiểu tường hầu. Ngày tân hôn đúng hai năm được gọi là Đại tường kỵ, tam khải công,… những danh từ đại tường, tiểu tường,… được chép lại rất rõ trong sách Lễ ký. Tuy nhiên những từ ngữ đều mượn được sử dụng trong thuật ngữ của các Nho gia”

Ngoài ra, cứ 7 ngày thiết lập một tuần trai, đến 49 ngày gọi là trung ấm pháp yếu, còn gọi là: tuần tứ cửu, tuần định nghiệp, tuần chung thất,… đúng 100 ngày thiết trai hội gọi là tuần báo .

Nghi thức thiết trai tụng kinh vào ngày kỵ đã có từ thời đức Phật, trong kinh điển Phật giáo cũng đề cập rất nhiều về pháp sự.

Kinh phạm võng, lục hạ chép: “Khi cha mẹ, anh nhi, hòa thượng, A Xà Lê qua đời, trong vòng 21 ngày đến 49 ngày nên đọc tụng Kinh Luật đại thừa”.

IMG_2916

Thích Thị Yếu Lãm chép: “Ngày 15 tháng 2 Âm lịch là ngày Phật Niết Bàn, Tăng tục ở khắp nơi có lập hội để cúng dường, tức là có công việc gì vào ngày đó phải nên tránh kỵ. Theo lễ ở thế tục thì người quân tử có cái hiếu trọn đời, nghĩa là ngày kỵ vậy. Lại gọi là ngày không vui, vì không nên hưởng thụ cái vui, có khi gọi là húy nhật, hoặc viễn nhật. Hàng Thích tử khi có Thầy qua đời thì nên gọi là ngày qui tịch, bởi họ Thích không có kỵ húy.

Đám giỗ là đáo lệ cúng hằng năm, đúng ngày chết của một người nào đó, còn gọi là: ăn đám giỗ, dọn đám giỗ.

Người Việt Nam ta, cúng giỗ còn gọi là cúng quải, là tên gọi chung cho các cuộc cúng cơm thầy Tổ, ông bà, cha mẹ,… kể từ sau khi mãn tang.

Giỗ là một buổi lễ, theo nghi thức phong tục tập quán của người Việt, nhằm tưởng nhớ đến những người đã khuất. Giỗ được tổ chức cúng vào đúng ngày người mất theo Âm lịch.

Ý nghĩa của giỗ là để nhắc nhở con cháu về những đạo đức đẹp của người đi trước, gắn kết tình cảm các thành viên trong một gia đình, dòng họ, làng xóm, đôi khi trong cùng ngành nghề.

Cúng giỗ là ngày bày tỏ tấm lòng thương xót, sự nhớ tưởng của người đang sống với người đã khuất, thể hiện đạo hiếu đối với Tổ tiên. Trong đạo Phật cũng vậy, khi giỗ thầy Tổ, đây cũng là dịp nêu cao lòng  hiếu kính biết ơn sâu sắc.

Nhà giàu thì tổ chức làm giỗ linh đình, mời người thân trong dòng họ, bạn bè gần xa, anh em bằng hữu về dự giỗ. Nhà nghèo thì chỉ cần nhang đèn bông trái, vài món ăn giản dị cúng người mất cũng được rồi. 

*GIỖ ĐẦU, GIỖ HẾT, GIỖ THƯỜNG:

Đây là 3 giỗ quan trọng trong Nghi lễ thờ cúng:

Giỗ Đầu gọi là Tiểu Tường (chữ Hán: 小祥), là ngày giỗ đầu tiên, sau thời gian người mất đúng một năm, nằm trong kỳ tang chế, là một ngày giỗ vẫn còn bi ai, sầu thảm. Thời gian một năm vẫn chưa đủ để làm khuây khỏa những nỗi đau buồn, xót xa trong lòng của những người thân. Trong ngày Giỗ Đầu, những người thọ tang vẫn mặc đồ tang phục.

Giỗ Hết gọi là Đại Tường (chữ Hán: 大祥), là ngày giỗ sau thời gian người mất hai năm, vẫn nằm trong kỳ tang chế. Thời gian hai năm cũng vẫn chưa đủ để hàn gắn những vết thương trong lòng những người còn sống. Trong lễ này, người ta vẫn tổ chức trang nghiêm, những người thọ tang vẫn mặc đồ tang phục.

Giỗ Thường còn gọi là ngày Kiết Kỵ (chữ Hán: 吉忌), là ngày giỗ sau thời gian người mất từ ba năm trở đi. Kiết Kỵ nghĩa là Giỗ lành. Trong lễ giỗ này, con cháu chỉ mặc đồ thường phục, lúc nầy sự bi ai, sầu thảm, đã nguôi ngoai, là dịp để con cháu sum họp để tưởng nhớ người đã khuất.

Theo nghi tiết thế gian, ngày giỗ thường được duy trì đến hết năm đời. Sau năm đời, vong linh người quá cố kể như đã được siêu thoát, đầu thai hóa kiếp trở lại, nên không cần thiết phải cúng giỗ nữa mà nạp chung vào kỳ xuân tế. Cúng giỗ tùy theo hoàn cảnh khả năng, không nhất thiết phải quá linh đình cầu kỳ, nhà nghèo chỉ cần giữ đạo hiếu với Tổ tiên là được.

Còn trong Thiền môn đặc biệt nhất là những chốn Tổ Đình, mỗi  một năm có rất nhiều lễ giỗ, thậm chí một tháng có tới 6 lễ giỗ, như vậy rồi làm sao? Thường trong Tông môn họp lại chọn ngày giỗ của vị khai sơn hoặc vị Tổ nào đó mà kỵ chung hết, trường hợp nầy gọi là Hiệp Kỵ. Như Tổ đình Chùa Hội Phước – Nha Mân, hằng năm Hiệp Kỵ chư vị tiền bối Tổ sư vào ngày giỗ Tổ khai sơn tức mùng 3 tháng 3 Âm lịch. Có nơi thì cứ xoay vần năm nầy giỗ vị A lớn, năm sau đổi lại vị B…, cứ xoay vần như thế cho đến hết, rồi trở lại như ban đầu. Tuy nhiên, đây là một sự tùy nghi thống nhất của Chư sơn trong tông môn.

Nhìn chung ngày giỗ kỵ thầy tổ, ông bà cha mẹ đối với những người tin Phật, thì mỗi người thân quen dù xa hay gần, bận bịu cách mấy đi nữa cũng nán lại mọi công việc, sắm sửa lễ vật ít nhiều mang dâng lên bàn thờ người đã quá vãng, thắp hương, lễ lạy… có khi phải đến trước vài ngày để bao sái, sắp đặt trang nghiêm từ đường,… gọi là bày tỏ chút lòng thành kính tưởng niệm người đã quá vãng mà ta từng thọ ân tiếp nối. Và đồng thời vào ngày nầy cũng là dịp mọi người trong thân tộc họ hàng, thầy trò, tình huynh nghĩa đệ gặp nhau đông đủ, trau đổi những kinh nghiệm tu tập, cuộc sống đời thường, ôn lại công hạnh của người quá vãng… Tinh thần ấy gọi là hiếu kính, tri ân báo ân, hoài niệm người đã khuất trong ngày giỗ kỵ.

Phù sanh kiếp sống có bao lâu

Kẻ ở người đi vạn nỗi sầu

Thăng trầm tội phước nào ai biết

Thoáng chốc ngày qua trải mấy thâu.

◊◊———————————————— —◊◊

 

 

 

 

 

 

 


Những Bài Viết Liên Quan
  • Giữ lòng Thành kính – Thích Thiện Phước.
  • Khai Thị Khánh Đản
  • CHÚ GIẢI CHÚ ĐẠI BI
  • Hình phật Quan Thế Âm
  • Phương pháp tích thiện
  • Mẹ cha.
  • Mẹ.
  • Trung ngươn Vu lan.
  • Loi lam.
  • Cuu nguoi.
  • Tam
  • Tet 3
  • Cham ngon 2
  • Cham ngon 1
  • Lỗi lầm.
  • Phước điền.
  • Thiện sanh.
  • Trang hoa.
  • Cuoc doi.
  • Thang loi.
  • So sanh.
  • Tinh thuong.
  • Thuong yeu.
328444
Total Visit : 226756