Đạo Phật đến thế gian này như một dòng sông tươi mát âm thầm nuôi sống muôn vật chứ không ào ạt như những cơn giông bão làm nghiệt ngã biết bao chồi non cổ thụ. Nơi nào có giáo pháp của đức Phật thì nơi ấy có một tình thương yêu vô tận “Từ hay cho vui, bi hay cứu khổ”. Hành trang ấy Phật giáo luôn luôn mang theo bên mình và được xem như là một trọng trách để phục vụ cho tất cả chúng sanh.
Tình thương vô tận của đạo Phật không hạn cuộc bởi đồng loại, bà con, bè bạn mà vượt lên trên tất cả mọi sự ngã chấp, phân biệt về chủng tộc, màu da. Thênh thang như bầu thái hư bao trùm muôn vật, sáng suốt như ánh mặt trời lồng lồng ở trên cao. Đức Phật được xem là bậc “đại từ đại bi thương xót chúng sanh”, Bồ tát Quán Thế Âm là hiện thân của từ bi, lòng thương yêu vô tận của Ngài thường được biểu trưng bằng: “một ngàn con mắt để nhìn thấy mọi chân trời gốc bể, một ngàn cánh tay để cứu vớt và xoa dịu cho những chúng sanh đang đắm chìm trong biển lửa hận thù”. Nơi nào có đau khổ, nơi ấy Ngài hiện thân.
Bồ tát Địa Tạng thệ nguyện không thành Phật khi địa ngục chưa trống, Bồ tát Phổ Hiền “nguyện độ hết tất cả chúng sanh”, Tôn giả A Nan “thệ nguyện không chứng diệu quả Niết Bàn nếu như có một chúng sanh chưa thành Phật”… Những lời thệ nguyện rộng lớn ấy, nếu không xuất phát từ một tình thương yêu vô tận đối với chúng sanh, thì là gì?.
Thuở xưa đức Phật chính vì thương chúng sanh đang đắm đuối trong bể khổ sanh tử nên Ngài từ bỏ mọi sự hưởng thụ riêng tư của đời mình để thực hành hạnh nguyện lợi tha. Trong lịch sử của nhân loại, chỉ có Ngài là người phá tan mọi xiềng xích giai cấp, chủng tộc, màu da, “không có giai cấp khi dòng máu cùng đỏ, nước mắt cùng mặn”. Lấy nỗi đau của chúng sanh làm nỗi đau của riêng mình, từ ái đối với tất cả mọi loài. Tình thương yêu trong đạo Phật không có ngăn cách giữa chân và ngã, không có sở hữu riêng tư. Bởi vì, trong cuộc sống nếu tình yêu một khi có mầm mống riêng tư xuất hiện thì sanh tâm chiếm đọat để làm sở hữu của mình, chính vì lẽ ấy mà họ sẵn sàng sống chết để giành giựt, chiếm lấy nó. Khi không được thì sanh lòng bất mãn, khổ đau, loại tình thương này quá ư là ích kỷ, có sự si mê đắm chấp đôi chiều. Giả dụ như một anh chàng thanh niên đem lòng yêu một cô gái, anh ta có thể hy sinh và làm tất cả để bảo vệ, chiếm đoạt tình yêu này nhưng đòi hỏi cô gái ấy phải thật lòng yêu anh ta. Nếu một mai trông thấy “người của mình” đi chơi hoặc ngồi nói chuyện say đắm với một thanh niên khác thì anh ta bắt đầu nổi lên cơn tức giận, ghen tuông, thù hận… thậm chí có nhiều trường hợp dẫn đến tự sát, chém giết lẫn nhau. Thứ tình thương này quá ư ích kỷ, nó được bắt đầu bằng cái nhìn đắm đuối, bằng một nụ cười duyên dáng, e lệ và được kết thúc bởi giọt nước mắt cay nồng hay trong một tiếng khóc nuối tiếc đau thương.
Lòng từ bi có năng lực cảm hóa rất mãnh liệt. Nó được xem là chất xúc tác có công năng đánh thức và làm bừng cháy bản thể giác ngộ của ta vốn đã bị dòng ái dục, vô minh che mờ, ngăn cách. Một tình yêu hay giúp cho kẻ khác quy phục mà không cần phải dùng một quyền năng thế lực nào. Chính vì lòng bi mẫn sâu xa ấy mà đức Phật cảm hóa được kẻ sát nhân Angulima (Vô Não), voi dữ Nalagin… và có lần đức Phật cũng nói rằng “ta sống trên một ngọn núi giữa đám sài lang hổ báo và để bảo vệ không có gì khác hơn tâm từ của ta. Chung quanh ta là sư tử, cọp, beo, nai, hươu các thứ, ngoài ra là rừng rậm, cỏ hoang không có con vật nào sợ ta và ta cũng không sợ con vật nào, chính oai lực của tâm từ nâng đỡ, bảo vệ ta và giúp ta sống yên ổn”.
Trong cuộc sống, nếu có sự hiện diện của “ngã chấp, ngã ái” thì cuộc sống ấy chính là mầm mống của mọi tội lỗi. Con người vì cứ mải mê lo bảo thủ cho tự ngã nên sẵn sàng làm tất cả mọi chuyện đồi bại gây tổn thương, đau khổ cho nhau.
Cuộc sống đời thường có rất nhiều cơ hội để ta thực tập quán chiếu về lòng từ bi nhưng vì mình còn quá nặng nơi “cái ta đáng ghét” nên cứ tảng lờ nó đi. Bước đầu tiên để thực tập là bạn có thể đem lòng thương yêu với bất kỳ một người nào trong gia đình: Cha, mẹ, chị, em… hay một người nào được bạn thương yêu nhất trong cuộc sống. Bạn hãy để cho ngọn lửa thương yêu này ngấm ngầm cháy mãi rồi dần dần ban rải đến mọi người ở chung quanh mình, những người trong một nước, cho đến tất cả chúng sanh. Khi thấy một người già cả đang dò dẫm đi từng bước, kẻ ăn mày đang chìa tay tha thiết mong cầu sự giúp đỡ, một người bị xe đụng đang nằm giẫy chết, người đang hấp hối trên giường bệnh, anh lao công quét rác bên vệ đường, một con vật đang bị đau…
Ví như có người nào đó cho dù thân thích hay xa lạ đến than thở, kê khai với bạn về những căn bệnh hiểm nghèo của họ thì bạn nên kiên nhẫn mở tâm từ ra để lắng nghe và chia sẽ nỗi đau đớn bất hạnh của họ giống như nghe lại căn bệnh của chính mình vậy. Thiết thực nhất là bạn có thể đến bên cạnh một con chó, con mèo… ôm nó vào lòng, vuốt ve, âu yếm, nói chuyện với nó, nhìn nó bằng một cặp mắt đầy thiện cảm, thương yêu chân thật. Khi ấy, dường như nó đang hạnh phúc vì đã cảm nhận được tình thương yêu cao cả của bạn. Và chính bản thân bạn cũng đang cảm nhận được nguồn hạnh phúc ấy. Ngược lại, nếu bạn nạt nộ, đánh nó thì nó cảm thấy rất đau khổ, sợ sệt vì nó chỉ biết nương tựa vào ta để sống thậm chí nó còn sanh lòng oán hận, căm thù bạn và khi ấy ngay trong tâm thức bạn cũng đang phực cháy ngọn lửa sân si. Ngọn lửa ấy đang thiêu cháy ruộng tâm từ bi của bạn, dần dần biến bạn thành sỏi đá vô tri.
Quả thật, trong cuộc sống có rất nhiều cảnh tượng để khơi mở lòng thương yêu của ta nhưng ta lại quá thờ ơ. Lòng thương yêu của đạo Phật như cái kho vô tận, hễ ta đem ban rải cho mọi loài bao nhiêu thì nó sẽ tràn ngập trong ta bấy nhiêu.
Chúng ta sống trong cõi Ta Bà này đã lãnh chịu rất nhiều đau khổ rồi, thế nên phải ban tặng tình thương cho nhau, đùm bọc lẫn nhau, đừng hận thù giày xéo lên nhau. Khổ vì thiên tai nhơn họa, khổ vì nghèo đói, làm cho người già không có mái ấm nương thân, trẻ thơ phải sống đời cơ cực. Người đệ tử Phật chúng ta phải đem tình thương yêu vô tận ban rải cho khắp tất cả chúng sanh. Bởi lẽ trái tim khi không còn rung động trước nỗi đau của kẻ khác nữa thì trái tim ấy sẽ hóa thành sỏi đá; con người mà không có lòng thương yêu thì người ấy đã mất hết đi một phần của sự sống rồi!.
◊-◊————————————————————–◊-◊
NĂM THÁNG DẦN TRÔI
Thích Thiện Phước
Cuộc đời là một hành trình luôn đưa ta về phía trước, không giậm chân tại chỗ, không lùi lại phía sau, từng bước chân trải dài ấy, luôn mang theo: Ước mơ thách thức, hạnh phúc niềm đau, nụ cười tiếng khóc, thất bại thành công, nhục vinh được mất,… có người đạt được đỉnh cao của sự nghiệp một cách mau chóng dễ dàng khi còn rất trẻ, có người lận đận mãi vẫn không thành, có người thì chưa lên đến đài vinh quang thì nhìn lại đã già, hơi tàn sức kiệt, rồi phải chống chọi chịu đựng với bệnh tật, như chờ đợi đến hồi kết thúc một chuyến đi xa…
Ai cũng có một thời vẫy vùng xông pha nơi chân trời góc biển, rồi cũng có lúc phải thu mình bình lặng chốn quê nhà, vui cùng cỏ nội mây ngàn, đếm từng giọt mưa rơi như dòng thời gian của đời người đang trút xuống… trở về sống cho mình, ngồi cắt móng tay, đếm từng hơi thở, soi gương nhìn mặt mình thật kỹ thật lâu, để thấy những nếp nhăn in đậm nét phong trần, thấy mây bay cuối tận chân trời mà lòng đầy xao xuyến, bỗng quên đi bao ký ức về cuộc đời thành bại nhục vinh, đã là lữ khách trần gian thì cái gì là của họ của ta, đến lúc an lòng nhìn lại buông xuôi muôn duyên để nhẹ lòng cho một chuyến đi về…“cô đơn không hẵn một mình, một mình không hẵn cô đơn”, chim hót, lá rơi, bầu trời đầy sao đêm…chỉ một mình ta nhưng ngập tràn hạnh phúc bao la.
Mờ sáng rừng thiền chưa dọi nắng
Đêm về hoa cỏ cũng lặng yên
Từng tiếng chim kêu bình minh dậy
Sương lờ bóng nguyệt giới hương bay.
Thật ra, đời người mau chóng lắm bạn, tất cả mọi chúng ta đều sẽ có ngày ly biệt và đến điểm dừng, đó là ngày mà mình rời xa thế giới nầy, ly biệt người thân thương, mọi thứ mà ta gắn bó trân quí yêu thích rồi cũng phải buông xuôi, ta không giữ mãi những gì mình có được, mất mát, đổi thay, tàn hoại…vì thế gian là vô thường, có một thứ không bao giờ thay đổi, đó là luôn luôn thay đổi, sống ở đời đôi lúc cũng phải tuỳ duyên, thay đổi chính mình cho phù hợp với thời đại hoàn cảnh, nếu ta không thay đổi thì sẽ bị thay thế và lùi về phía sau.
Nếu biết còn vài ngày, vài giờ, vài phút giây nữa để sống, thì bạn sẽ sống như thế nào, và làm gì cho khoảng thời gian còn lại của mình?… Ai nấy đều có nỗi khổ niềm đau, vì vậy cho dù hoàn cảnh nào, ta phải sống tràn ngập tình thương yêu: Bản thân, mọi người và muôn loài, khi tình thương đủ lớn thì cánh cửa khổ đau cũng dần khép lại, xin cho đi tình thương vô hạn bằng nhiều phương diện ở trong đời.
Lạy Phật mong sao cho con và mọi người mọi loài sống an lành tự tại, như cánh hạc tung bay giữa bầu trời cao rộng thênh thang, như những đám mây nhẹ nhàng phiêu bồng cao vút chốn thiên không, như dòng nước thì thầm len lõi xuyên qua mọi ngóc ngách của vũ trụ bao la, thong dong từng bước chân đi ngang cuộc đời một cách an toàn không vướng mắc, như làn gió thổi qua những cánh đồng hoa cỏ, mang theo hương thơm vi diệu lan tỏa khắp mọi chân trời.
Thời gian của kiếp người là một nguồn tài nguyên có giới hạn, không thể tái chế, mua bán, trao đổi, tiền bạc châu báu mất đi hôm nay, ngày mai có thể tìm được, còn thời gian trôi qua rồi, sẽ không bao giờ trở lại. Món quà vô giá này, tạo hóa đã ban cho chúng ta và muôn loài đồng đều như nhau. Mỗi ngày đêm có 24 giờ đồng hồ, nhưng chúng ta sử dụng vào việc gì, đó là chuyện cá nhân của từng người…
Đời người sống vài mươi năm, thật quá ngắn ngủi so với vòng luân hồi vô tận. Mỗi một hành nghiệp của chúng ta, dù tốt hay xấu, đều ẩn tàng lý nhân quả ở đó. Vì vậy, khi được làm thân người, bạn hãy tận dụng cơ hội hiếm có nầy, cố gắng sống nhân từ, đạo đức, chân chánh, trung nghĩa, thanh cao, liêm khiết,… trải lòng yêu thương giúp đỡ mọi người.
Cuộc đời, vốn dĩ có nhiều sự bất an đau khổ, ta nên sống sao cho có ý nghĩa, mang lại niềm vui cho mình và người. Ngày ngày tu nhân tích đức, sớm sớm tinh tấn công phu, cầu mong cho mọi người hết khổ, sống đời an vui hạnh phúc trong cõi phù du mộng ảo nầy.
Tuy nhiên, cuộc đời thật tươi đẹp cho những ai sống chân thật với nó: Và vẫn còn đâu đó những khoảng trời bình yên vô hạn, những đàn cò trắng bay lượn xa xa trên cánh đồng lúa bất tận giữa buổi chiều thu nhạt nắng, những khu rừng nguyên sinh xanh thẳm bao la, những dòng sông tĩnh lặng uốn khúc êm đềm, những chú ong dễ thương chăm chỉ hút mật, những đàn bướm bay chập chờn trong vườn hoa cỏ dại khi bình minh về còn đượm thấm sương đêm….thành trụ hoại không – thế gian vô thường, sanh già bệnh chết – thân người giả tạm, xuân hạ thu đông – năm tháng dần trôi, lá rụng về cội nước chảy ra khơi, an nhiên cho một chuyến đi về,…
Thong dong ở mọi phương trời
Mây bay gió thổi mong đời an yên.
Gót chân thoát tục tuỳ duyên
Lối về hoa cỏ thiên nhiên thanh nhàn.
Nha Mân, 03/2023.
Kinh Vu Lan – Thích Thiện Phước.