Vu lan về là dịp để cho chúng ta nhớ lại bổn phận của một người con hiếu đạo, tìm cách đền đáp công ơn sanh thành của cha mẹ, noi gương hiếu hạnh của Tôn giả Đại Mục Kiền Liên và tiếp nối truyền thống cao đẹp, uống nước nhớ nguồn của dân tộc Việt Nam.
Có những chiều thu nhặt lá vàng
Nghe lòng tràn ngập nỗi miên man
Chạnh nhớ ân sâu tình man mác
Ôi lòng mẹ đó cứ thênh thang.
Mùa thu buồn, khí thu lạnh, gió thu hiu hắt thì thầm như trao gởi cho nhau những kỷ niệm giữa hai miền sống chết. Phải chăng, mùa thu nhắc nhở chúng ta những ân tình chưa thoả, những mộng đời chưa tan, trong cái xoay vần của nhân duyên sanh diệt. Mùa thu về báo hiệu cho mùa Vu lan báo hiếu.
Không có bầu trời nào cao rộng bằng bầu trời nhân ái của cha. Không có đại dương nào sâu thẳm bằng đại dương tình thương của mẹ. Như cội cây, bám rễ sâu trong lòng đất; như dòng sông, được kết thành từ nguồn mạch thăm thẳm chốn rừng xanh.
Nếu nghĩa mẹ ví như dòng suối dịu mát, ngọt ngào; thì công cha cao lớn, bền chắc vĩnh cữu như núi Thái Sơn:
Công cha như núi Thái Sơn
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra
Một lòng thờ Mẹ kính Cha,
Cho tròn chữ hiếu mới là đạo con.
Cứ mỗi độ thu về, lá vàng rơi lác đát, những áng mây cô đơn bay về chân trời vô định. Đó là lúc báo hiệu cho chúng ta biết mùa Vu lan đã về, lòng bồi hồi xao xuyến nghĩ đến mẹ cha.
Lên núi nhớ ơn cha, xuống biển thương tình mẹ, núi cao vòi vọi biển rộng mênh mông, hai vai con mang nặng từ vô lượng kiếp rồi, ơn cha và nghĩa mẹ lặn hụp luân hồi.
“Nhìn vào đêm tối mông lung,
Khát khao tìm lại hình dung mẹ hiền,
Một trời thương nhớ xây thành,
Mây buồn tóc rối giữa vành tang thương”
Từ lâu, hoa hồng không chỉ biểu tượng cho tình yêu đôi lứa, mà nó còn nói lên tình thương cao quí của cha mẹ. Thật vậy, trong giờ phút thiêng liêng nầy, chúng ta nên dành trọn những hình ảnh tốt đẹp. Một lòng thành kính hoài niệm về hai đấng sanh thành cao cả, người đã suốt cuộc đời thương yêu và che chở cho ta nên người. Hạnh phúc thay cho những ai còn cha mẹ, sẽ được cài lên ngực áo những đóa hoa hồng đỏ thắm, đượm sắc thiêng liêng cao cả, tượng trưng cho niềm hạnh phúc vô biên.
“Mẹ là cả một trời thương
Mẹ là cả một thiên đường trần gian
Tiếng ru mẹ ấm vô vàn
Nuôi con trong tiếng tơ đàn văn chương”
Vẫn biết sanh ký tử qui định luật ngàn thu ấy, nhưng vẫn không sao tránh khỏi, sự xúc động nghẹn ngào, khi nhìn thấy những đóa hoa trắng được cài lên áo cho những ai không còn cha mẹ, màu trắng tang thương, màu hoa buồn tủi, màu cô đơn da diết nhớ mẹ cha và còn đâu đó những vong linh của người đã khuất ở nơi nào bên kia thế giới xa xăm, có được thảnh thơi chăng hay bị đọa đày trong cảnh khổ.
“Chiều nay theo dấu Mục Kiền Liên
Ta muốn tìm ra bóng mẹ hiền.
Cánh nhạn tung trời theo biển gió.
Mùa thu mang nặng nỗi truân chuyên!”
Mùa Vu Lan đã đến.
Gió hiu hắt gieo vàng muôn cành lá
Trời âm u mây xám bóng chiều sương.
Niềm rung cảm dạt dào của người con sẽ trống vắng đơn côi nghe đau xót hơn, khi chợt nhận ra rằng mình không còn cha mẹ nữa. Như một ai đó đã bộc lộ.
“Mẹ ơi mùa Vu lan đã về rồi
Con được cài hoa hồng trắng đơn côi
Lòng con nghe đau xót thật nhiều
Vì con biết đời con không còn có mẹ”
Cầm đóa hoa trên tay cài lên ngực áo. Xin quí vị hãy quán tưởng rằng trong mỗi bông hoa đều có hình ảnh diệu hiền của mẹ, trong mỗi bông hoa đều có hình ảnh nghiêm nghị của cha, từng cánh hoa hồng là từng giọt nước mắt, từng giọt mồ hôi hôm sớm tần tảo của cha của mẹ, cha mẹ dù đã mất đi rồi nhưng người vẫn hiện hữu trong ta qua từng hơi thở từng nụ cười, qua dòng máu đỏ tươi đang chảy khắp toàn thân.
Một lần nữa xin hướng về cha về mẹ, bằng tất cả những gì tốt đẹp nhất, thiêng liêng nhất.
Mùa Vu Lan Báo Hiếu lại về trong hơi ấm nồng nàn của cha và mẹ. Mùa thu đã len lõi vào lòng nhân thế, thiêng liêng mầu nhiệm không cùng, gợi lên những cảm xúc về mẹ và cha, bậc đă tạo tác cho ta nên vóc nên h́ình, thênh thang bước đi trên con đường sự nghiệp và trao tặng cho đời bao trái ngọt hoa thơm.
Tiết Trung Nguyên, lặng ngắm những bóng y vàng trang nghiêm thanh thoát bên làn khói trầm quyện tỏa, nghe lời kinh Vu Lan chan chứa ân tình, hòa trong từng hồi chuông chiều u buồn, vang vọng đến những thế gian vô hình xa xăm, như thúc dục lòng người phải quì dưới Phật đài, đem hết lòng thành, cầu nguyện Tam Bảo gia hộ cho: cha mẹ còn sống bình an, cha mẹ quá vãng thoát khỏi cảnh u linh ảm đạm.
Vu Lan còn là dịp mọi người quay về nguồn cội, bày tỏ lòng tri ân sâu sắc với những nụ cười nhân ái hiền hậu, ánh mắt thân thương, trái tim cảm thông hiểu biết. Vì lẽ tri ân báo ân, là hai đức tính cao thượng của con người.
Trong Hiếu kinh Đức Phật dạy: “Hạnh phúc thay hiếu kính cha, Hạnh phúc thay hiếu kính mẹ”.
Hiếu là chất liệu cho cuộc sống, là hương thơm cho đời, là hành trang vô giá và không thể thiếu vắng ở bất kỳ người nào. Hiếu phản ánh đời sống văn hóa tâm linh đạo đức của xã hội. Hiếu phân định nhân cách, tri thức của con người. Hiếu là chất liệu sống muôn thuở.
Tình thương của cha mẹ mênh mông như trời biển, mát ngọt như nguồn suối vi diệu, đã thấm vào lòng con kể từ khi mới cất tiếng khóc chào đời và con chỉ nhận biết khi ý thức được bổn phận làm người.
Kinh Tạp A Hàm Đức Phật dạy: “Này các Tỳ kheo! Nước mắt của các Thầy rơi trong vòng sanh tử rất nhiều, chứ không phải nuớc sông Hằng và bốn biển. Vì các Thầy đã từng bị mất cha mẹ, mất anh chị, thân thuộc, người quen”.
Tháng bảy Âm lịch, gắn liền với Vu lan: Vu lan nhắc nhở về sự hiện hữu của mình trong cuộc đời nầy. Vu lan đem đến ý niệm sâu sắc về gia đình. Vu lan nhắn nhủ chúng ta có cha có mẹ, không những cha mẹ trong hiện tại, mà cha mẹ trong nhiều đời. Vì không ai cô đơn cả, chúng ta luôn có một gia đình, có huyết thống Tổ tiên.
Từ mạch sống tâm linh của dân tộc, hằng năm vào tháng bảy Âm lịch, mọi người đều coi đây là khoảng thời gian tạo phước lành và báo ân sanh thành.
Trong khoảnh khắc mầu nhiệm thiêng liêng nầy, các bạn hãy cùng tôi, chắp đôi tay thành kính tri ân hướng về Tam bảo, hoài niệm về hai đấng sanh thành cao cả, mong sao cha mẹ hiện tại sống đời an vui tự tại, cha mẹ quá vãng nhiều đời, cửu huyền thất tổ được siêu thăng, cùng pháp giới chúng sanh sớm phát tâm lành chóng thành đạo quả.
◊-◊———————————————————◊-◊
THÍCH THỊ PHƯỚC
Từ đó, nguồn cội yêu thương hiếu đạo đã được khơi dậy một cách mạnh mẽ, nên rằm tháng bảy trở thành một lễ hội truyền thống tri ân cao quý của Phật giáo: Tết trung nguyên, rằm tháng bảy, địa quan xá tội, Mục liên cứu mẹ, lễ tự tứ,…Đây là ngày lễ truyền thống của đạo lý Việt Nam, dạy cho mọi người xóa bỏ hận thù, biết làm mới với tinh thần “Xá Tội – tha thứ những lỗi lầm”.
Con quỳ lạy Phật Thích Ca
Chứng minh đệ tử tên là Mục Liên
Lòng con mộ đạo tu hiền
Xuất gia theo Phật cầu nguyền hôm nay.
Nghe kinh Phật thuyết bảy ngày
Minh tâm kiến tánh như lai trọn lành
Lục thông đầy đủ nên danh
Muốn tìm Cha Mẹ lòng thành gắng công.
Đền ơn cho bú ẵm bồng
Liền dùng đạo nhãn xem liền thế gian
Thấy vong Mẹ khổ muôn vàn
Ốm gầy đói khát trong đàng quỷ ma.
Mục Liên kêu Mẹ khóc la
Đau lòng thương Mẹ đọa sa Diêm đình
Thanh Đề nhìn thấy con mình
Mục Liên cứu Mẹ hết tình gắng công.
Con ơi! Mẹ đói trong lòng
Mục Liên nghe nói khóc ròng thở than
Vội vàng trở lại thế gian
Bới cơm một bát đem sang Mẹ mừng.
Và cơm vô miệng nửa chừng
Chén cơm hóa lửa phừng phừng thành than
Mục Liên xem thấy kinh hoàng
Trong lòng đau đớn khóc than buồn tình.
Mẹ ơi! Niệm Phật độ mình
Trở về lạy phật cầu xin Mẹ già
Thích Ca Đức Phật phân qua
Mẹ ngươi tội nặng đọa ra nghiệp hành.
Ta truyền cứu tế pháp lành
Cần cầu Tăng chúng tịnh thanh chú nguyền
Cầu cho Phụ Mẫu hiện tiền
Lục thân quyến thuộc bình yên đều hòa.
Bảy đời Phụ Mẫu đã qua
Về Trời hưởng phước sáng lòa hào quang
Vui chơi thong thả thanh nhàn
Ngày rằm tháng Bảy lập đàn trai tăng.
Sắm cơm trăm món đồ ăn
Trái cây ngũ quả hương đăng rõ ràng
Chiếu, giường, bồn nước, mùng, màn
Dầu, đường, trà lá, bát vàng đựng cơm.
Những đồ vật quý bông thơm
Thành tâm dọn tiệc Lan Bồn phân minh
Cúng dường Tam Bảo cầu Kinh
Chư Tăng tịnh giới giữ gìn nghiêm trang.
Cầu cho Thí chủ Trai đàn
Tâm hành thiền định vái van chúc nguyền
Thanh Đề khổ ách hết liền
Ngày rằm tháng Bảy thành tiên về Trời.
Noi gương hiếu thảo đời đời,
Xót thương Phụ Mẫu hiện thời nuôi con.
Nhai cơm cho bú hao mòn
Ơn sâu nghĩa nặng thương con hết lòng.
Trời cao đất rộng mênh mông
Biển hồ lai láng sánh đồng Thái sơn
Tu hành báo tứ trọng ân
Độ đời ba cõi sạch trơn trọn lành.
Mục Liên đại hiếu tu hành
Báo ân Phụ Mẫu nên danh độ đời.
Câu chuyện của hai đóa hồng trong đêm trước ngày Vu Lan. Đó là Hồng Nhung đỏ Giảm và Hồng trắng tinh khôi.
Ngày lễ Vu La n người ta cài lên cánh mình đóa Hồng Nhung nếu họ may mắn còn có mẹ, người mất mẹ cài đóa Hồng trắng cho mình.
Đêm tháng 7 Âm lịch. Ngày trăng thứ 14 đủ tròn và sáng để chiếu lên vạn vật. Vườn hồng nằm dưới ánh trăng vàng dịu dàng. Tia sương của đêm đọng lại lá, lên những cánh hồng. Những đóa hồng tỏa mùi thơm khắp không gian về đêm. Chỉ còn đêm nay nữa thôi, sáng mai sớm hết những thứ đóa hồng này sẽ được ngắt, để người đời dùng chúng thay cho lời tri ân với mẹ! Ngày Lễ Vu Lan.
Hồng Trắng được trồng cạnh Hồng Nhung. Hồng Trắng say sưa tận hưởng cái lạnh của sương, uống lấy từng giọt sương để khiến mình có thể rực rỡ nhất vào ngày mai. Đóa Hồng Nhung nhìn bạn đang cố gắng hết sức có thể để tăng nhựa sống cho mình, Hồng Nhung rụt rè nói với bạn:
– Hồng Trắng ơi, mai là ngày lễ Vu lan rồi, cậu có buồn không?
– Tại sao lại buồn chứ?
Gương mặt Hồng Trắng vẫn tươi tắn lạ thường. Hồng Nhung khẽ khàng:
– Tớ không biết vì sao trong ngày lễ Vu lan con người lại dùng tớ, một loài hoa hồng mang màu đỏ để dành cho những người còn mẹ trên đời. Còn cậu – loài hoa hồng trắng luôn phải dành cho những người đã mất mẹ. Có khi nào cậu thấy buồn không?
– Không đâu, tớ không phải là đại diện cho sự bất hạnh của những người mất mẹ, tớ thay họ nói lên tình yêu vô bờ bến mà họ dành cho mẹ. Họ dùng tớ để thay lời cảm ơn và thể hiện lòng kính yêu với mẹ, ngay cả khi mẹ không còn trên thế gian này nữa. Được cài trước lồng ngực của những người mất mẹ, tớ nghe được tiếng thổn thức, một nỗi xót xa trào dâng qua từng nhịp đập của con tim.
- Nhưng những người còn mẹ sẽ vui vẻ hơn những người mất mẹ vì vậy nếu được chọn cài lên ngực những người còn mẹ sẽ hạnh phúc hơn rất nhiều phải không nào? Hồng Nhung gặng hỏi bạn.
- Tôi nghĩ đến tớ khi nằm trên thăng của người khác, những người may mắn còn mẹ sẽ hiểu họ cần phải làm gì xứng đáng với ân huệ mà cuộc đời còn dành cho họ. Họ cần phải có nhiều hơn để đến một ngày nào đó khi phải cài đặt lên vũ khí, họ không cảm thấy ân hận vì mình đã không làm một người tốt. Tôi hạnh phúc khi nói thay tình yêu của những người mất mẹ và nuôi dưỡng tới những người còn mẹ. Tôi đã làm giả sứ của tình nguyên tử quý giá.
Hồng Nhung nhìn Hồng ngưỡng ngưỡng. Cả hai yên lặng hút dưỡng dưỡng từ đất và uống sương đêm để mình đẹp hơn vào ngày mai.
(Diệu Bạch St)
◊-◊—————————————– ———————-◊-◊
NĂM THÁNG DẦN TRÔINĂM THÁNG DẦN TRÔI
Thích Thiện Phước
Cuộc đời là một hành trình luôn đưa ta về phía trước, không giậm chân tại chỗ, không lùi lại phía sau, từng bước chân trải dài ấy, luôn mang theo: Ước mơ thách thức, hạnh phúc niềm đau, nụ cười tiếng khóc, thất bại thành công, nhục vinh được mất,… có người đạt được đỉnh cao của sự nghiệp một cách mau chóng dễ dàng khi còn rất trẻ, có người lận đận mãi vẫn không thành, có người thì chưa lên đến đài vinh quang thì nhìn lại đã già, hơi tàn sức kiệt, rồi phải chống chọi chịu đựng với bệnh tật, như chờ đợi đến hồi kết thúc một chuyến đi xa…
Ai cũng có một thời vẫy vùng xông pha nơi chân trời góc biển, rồi cũng có lúc phải thu mình bình lặng chốn quê nhà, vui cùng cỏ nội mây ngàn, đếm từng giọt mưa rơi như dòng thời gian của đời người đang trút xuống… trở về sống cho mình, ngồi cắt móng tay, đếm từng hơi thở, soi gương nhìn mặt mình thật kỹ thật lâu, để thấy những nếp nhăn in đậm nét phong trần, thấy mây bay cuối tận chân trời mà lòng đầy xao xuyến, bỗng quên đi bao ký ức về cuộc đời thành bại nhục vinh, đã là lữ khách trần gian thì cái gì là của họ của ta, đến lúc an lòng nhìn lại buông xuôi muôn duyên để nhẹ lòng cho một chuyến đi về…“cô đơn không hẵn một mình, một mình không hẵn cô đơn”, chim hót, lá rơi, bầu trời đầy sao đêm…chỉ một mình ta nhưng ngập tràn hạnh phúc bao la.
Mờ sáng rừng thiền chưa dọi nắng
Đêm về hoa cỏ cũng lặng yên
Từng tiếng chim kêu bình minh dậy
Sương lờ bóng nguyệt giới hương bay.
Thật ra, đời người mau chóng lắm bạn, tất cả mọi chúng ta đều sẽ có ngày ly biệt và đến điểm dừng, đó là ngày mà mình rời xa thế giới nầy, ly biệt người thân thương, mọi thứ mà ta gắn bó trân quí yêu thích rồi cũng phải buông xuôi, ta không giữ mãi những gì mình có được, mất mát, đổi thay, tàn hoại…vì thế gian là vô thường, có một thứ không bao giờ thay đổi, đó là luôn luôn thay đổi, sống ở đời đôi lúc cũng phải tuỳ duyên, thay đổi chính mình cho phù hợp với thời đại hoàn cảnh, nếu ta không thay đổi thì sẽ bị thay thế và lùi về phía sau.
Nếu biết còn vài ngày, vài giờ, vài phút giây nữa để sống, thì bạn sẽ sống như thế nào, và làm gì cho khoảng thời gian còn lại của mình?… Ai nấy đều có nỗi khổ niềm đau, vì vậy cho dù hoàn cảnh nào, ta phải sống tràn ngập tình thương yêu: Bản thân, mọi người và muôn loài, khi tình thương đủ lớn thì cánh cửa khổ đau cũng dần khép lại, xin cho đi tình thương vô hạn bằng nhiều phương diện ở trong đời.
Lạy Phật mong sao cho con và mọi người mọi loài sống an lành tự tại, như cánh hạc tung bay giữa bầu trời cao rộng thênh thang, như những đám mây nhẹ nhàng phiêu bồng cao vút chốn thiên không, như dòng nước thì thầm len lõi xuyên qua mọi ngóc ngách của vũ trụ bao la, thong dong từng bước chân đi ngang cuộc đời một cách an toàn không vướng mắc, như làn gió thổi qua những cánh đồng hoa cỏ, mang theo hương thơm vi diệu lan tỏa khắp mọi chân trời.
Thời gian của kiếp người là một nguồn tài nguyên có giới hạn, không thể tái chế, mua bán, trao đổi, tiền bạc châu báu mất đi hôm nay, ngày mai có thể tìm được, còn thời gian trôi qua rồi, sẽ không bao giờ trở lại. Món quà vô giá này, tạo hóa đã ban cho chúng ta và muôn loài đồng đều như nhau. Mỗi ngày đêm có 24 giờ đồng hồ, nhưng chúng ta sử dụng vào việc gì, đó là chuyện cá nhân của từng người…
Đời người sống vài mươi năm, thật quá ngắn ngủi so với vòng luân hồi vô tận. Mỗi một hành nghiệp của chúng ta, dù tốt hay xấu, đều ẩn tàng lý nhân quả ở đó. Vì vậy, khi được làm thân người, bạn hãy tận dụng cơ hội hiếm có nầy, cố gắng sống nhân từ, đạo đức, chân chánh, trung nghĩa, thanh cao, liêm khiết,… trải lòng yêu thương giúp đỡ mọi người.
Cuộc đời, vốn dĩ có nhiều sự bất an đau khổ, ta nên sống sao cho có ý nghĩa, mang lại niềm vui cho mình và người. Ngày ngày tu nhân tích đức, sớm sớm tinh tấn công phu, cầu mong cho mọi người hết khổ, sống đời an vui hạnh phúc trong cõi phù du mộng ảo nầy.
Tuy nhiên, cuộc đời thật tươi đẹp cho những ai sống chân thật với nó: Và vẫn còn đâu đó những khoảng trời bình yên vô hạn, những đàn cò trắng bay lượn xa xa trên cánh đồng lúa bất tận giữa buổi chiều thu nhạt nắng, những khu rừng nguyên sinh xanh thẳm bao la, những dòng sông tĩnh lặng uốn khúc êm đềm, những chú ong dễ thương chăm chỉ hút mật, những đàn bướm bay chập chờn trong vườn hoa cỏ dại khi bình minh về còn đượm thấm sương đêm….thành trụ hoại không – thế gian vô thường, sanh già bệnh chết – thân người giả tạm, xuân hạ thu đông – năm tháng dần trôi, lá rụng về cội nước chảy ra khơi, an nhiên cho một chuyến đi về,…
Thong dong ở mọi phương trời
Mây bay gió thổi mong đời an yên.
Gót chân thoát tục tuỳ duyên
Lối về hoa cỏ thiên nhiên thanh nhàn.
Nha Mân, 03/2023.
Kinh Vu Lan – Thích Thiện Phước.